Phát triển Quốc gia thương mại tự do, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững

Các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp và các bên liên quan cùng trao đổi về cơ hội, thách thức và những vấn đề cốt lõi trong quá trình định hướng và triển khai phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do.

Chiều ngày 19/12/2025, tại Hà Nội, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) phối hợp với Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học về lĩnh vực Xuất nhập khẩu, chủ đề "Phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do". Hội thảo có sự tham dự của đại diện Bộ Công Thương, các nhà khoa học, chuyên gia nghiên cứu, đại diện doanh nghiệp.

TS. Bùi Quốc Hoàn, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội khai mạc Hội thảo khoa học về lĩnh vực Xuất nhập khẩu, chủ đề "Phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do".

Định hướng phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do - yêu cầu mang tính chiến lược

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, TS. Trần Quốc Việt - Trưởng khoa, Khoa Quản lý và Đô thị (Trường Đại học Thủ đô Hà Nội) cho biết: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, thương mại quốc tế đã và đang khẳng định vai trò là một trong những động lực trung tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia. Đối với nhiều quốc gia, đặc biệt là các nền kinh tế có độ mở lớn, thương mại quốc tế không chỉ là kênh trao đổi hàng hóa, dịch vụ mà còn là không gian chiến lược để tham gia phân công lao động quốc tế, thu hút nguồn lực bên ngoài, tiếp thu tri thức, công nghệ và chuẩn mực quản trị tiên tiến.

Đối với Việt Nam, một nền kinh tế đang phát triển, có độ mở thuộc nhóm cao trong khu vực và trên thế giới, xuất nhập khẩu đã trở thành trụ cột quan trọng của tăng trưởng kinh tế và là bộ phận hữu cơ trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội theo hướng nhanh, bền vững và hội nhập hiệu quả.

Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện định hướng phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do không chỉ mang ý nghĩa thực tiễn cấp thiết, mà còn có giá trị lý luận sâu sắc, góp phần bổ sung và hoàn thiện tư duy phát triển thương mại quốc gia trong giai đoạn mới.

Thứ nhất, về bối cảnh và những yêu cầu mới đặt ra đối với phát triển thương mại của Việt Nam. Trong những năm qua, Việt Nam đã chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế thông qua việc tham gia và thực thi hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA thế hệ mới với mức độ cam kết sâu, phạm vi điều chỉnh rộng và tiêu chuẩn cao. Nhờ đó, quy mô và kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam không ngừng gia tăng, thị trường xuất khẩu được mở rộng, cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu từng bước chuyển dịch theo hướng tích cực, vị thế của Việt Nam trong mạng lưới thương mại toàn cầu ngày càng được cải thiện.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam vẫn bộc lộ không ít hạn chế và thách thức. Cụ thể, mức độ phụ thuộc vào một số thị trường, đối tác chủ chốt còn tương đối lớn; giá trị gia tăng nội địa trong xuất khẩu còn thấp; khả năng tham gia sâu vào các khâu có giá trị cao trong chuỗi giá trị toàn cầu còn hạn chế; năng lực tận dụng ưu đãi từ các FTA chưa đồng đều giữa các ngành, lĩnh vực và cộng đồng doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, thể chế, chính sách thương mại, môi trường kinh doanh, hạ tầng logistics, năng lực quản lý nhà nước và chất lượng nguồn nhân lực vẫn tồn tại những “điểm nghẽn” cần tiếp tục được rà soát, hoàn thiện.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới và thương mại toàn cầu đang có những biến động nhanh chóng, phức tạp và khó lường, với sự gia tăng cạnh tranh chiến lược giữa các nền kinh tế lớn, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, sự tái cấu trúc chuỗi cung ứng, cùng với tác động mạnh mẽ của chuyển đổi số, kinh tế xanh và phát triển bền vững, yêu cầu đặt ra đối với Việt Nam là phải đổi mới tư duy phát triển thương mại theo hướng chủ động, tổng thể và dài hạn. Trong đó, việc định hướng phát triển Việt Nam trở thành một Quốc gia thương mại tự do, gắn với nâng cao năng lực nội tại của nền kinh tế và hiệu quả quản lý nhà nước, trở thành một yêu cầu mang tính chiến lược.

TS. Trần Quốc Việt - Trưởng khoa, Khoa Quản lý và Đô thị (Trường Đại học Thủ đô Hà Nội) nhấn mạnh định hướng phát triển Việt Nam theo mô hình quốc gia thương mại tự do có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững

Thứ hai, về ý nghĩa lý luận và thực tiễn của việc phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do.

TS. Trần Quốc Việt nhấn mạnh: Khái niệm “Quốc gia thương mại tự do” không nên được hiểu đơn thuần là quốc gia có mức độ mở cửa thị trường cao hay thuế quan thấp, mà cần được tiếp cận như một mô hình phát triển thương mại hiện đại, trong đó bao hàm nhiều yếu tố cấu thành như: thể chế kinh tế minh bạch, ổn định và có khả năng dự báo; hệ thống chính sách thương mại phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế; môi trường kinh doanh thuận lợi; hạ tầng thương mại và logistics phát triển; năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế được nâng cao; khả năng tham gia sâu, hiệu quả và có trách nhiệm vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Việc định hướng phát triển Việt Nam theo mô hình quốc gia thương mại tự do có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, nâng cao hiệu quả phân bổ và sử dụng nguồn lực, thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao, đồng thời tạo động lực cho cải cách thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao năng lực quản trị quốc gia. Không chỉ vậy, mô hình này còn góp phần củng cố vị thế, uy tín và vai trò của Việt Nam trong thương mại khu vực và toàn cầu, qua đó nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu của nền kinh tế trước những cú sốc từ bên ngoài.

TS. Bùi Bá Nghiêm, Chuyên viên cao cấp Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương tham luận về chủ đề "Định hướng thúc đẩy tự do hóa thương mại của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay"

Cơ hội và thách thức với Việt Nam trong tiến trình phát triển thành Quốc gia thương mại tự do

Tại Hội thảo, các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp và các bên liên quan cùng trao đổi, thảo luận về những vấn đề cốt lõi trong quá trình định hướng và triển khai phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do.

Các nội dung thảo luận tập trung làm rõ nội hàm khái niệm “Quốc gia thương mại tự do” dưới góc độ lý luận và thực tiễn; phân tích một số mô hình quốc gia thương mại tự do tiêu biểu trên thế giới và những bài học kinh nghiệm có giá trị tham khảo đối với Việt Nam; Phân tích, đánh giá thực trạng quá trình tự do hóa thương mại và phát triển thương mại quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua; Nhận diện cơ hội, thách thức và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam trong tiến trình phát triển thành Quốc gia thương mại tự do.

TS. Đào Minh Thu - Kiểm soát viên thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương tham luận về chủ đề: Xây dựng và ban hành Nghị định về thành lập và hoạt động của Sở giao dịch hàng hoá trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, giải pháp thúc đẩy tự do hoá thương mại hiệu quả và bền vững"

Đồng thời các chuyên gia, diễn giả cũng phân tích vai trò và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thương mại, xuất nhập khẩu trong quá trình phát triển Việt Nam trở thành Quốc gia thương mại tự do; khuyến nghị, đề xuất định hướng, quan điểm và hệ thống giải pháp nhằm thúc đẩy tự do hóa thương mại của Việt Nam theo hướng hiệu quả, bền vững và phù hợp với bối cảnh mới...

Các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp tham dự Hội thảo

Những ý kiến, tham luận của các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp tại Hội thảo đóng góp thêm những góc nhìn khoa học, khách quan và toàn diện, kết hợp chặt chẽ giữa phân tích lý luận và tổng kết thực tiễn, đồng thời đưa ra những luận cứ, khuyến nghị có giá trị học thuật và giá trị tham khảo thiết thực cho công tác nghiên cứu, tham mưu và hoạch định chính sách thương mại, xuất nhập khẩu trong thời gian tới; đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam.

Nguồn: Tạp chí Công thương

Danh sách bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)

Bình luận (*)

Tên (*)

Email (*)

Số điện thoại (*)