150 ngày vẫn chưa “cai nghiện” thuốc lá: Khi bỏ thuốc là một quá trình khoa học và kiên trì
150 ngày vẫn chưa “cai nghiện” thuốc lá: Khi bỏ thuốc là một quá trình khoa học và kiên trì
Tròn 150 ngày kể từ khi đặt điếu thuốc cuối cùng xuống, nhưng nếu được hỏi đã “cai nghiện” thuốc lá thành công hay chưa, câu trả lời của tôi vẫn là: chưa. Bởi bỏ thuốc lá không phải là một quyết định nhất thời, mà là một quá trình dài, phức tạp, chịu tác động cả về sinh lý lẫn tâm lý.
Chiều Sài Gòn mưa, được nghỉ buổi làm việc, tôi ngồi một mình trong quán cà phê quen. Nhìn sang bàn bên cạnh – nơi vài người vô thức rít thuốc, tôi chợt nhận ra hôm nay đúng tròn 5 tháng kể từ ngày mình bỏ thuốc. Không còn khói thuốc vương vấn, nhưng cảm giác “thèm” đôi lúc vẫn xuất hiện, nhắc tôi rằng cuộc chiến với nicotine vẫn chưa kết thúc.
Tôi hút thuốc hơn 20 năm, trung bình mỗi ngày một bao. Thuốc lá len lỏi vào mọi khoảnh khắc sinh hoạt: sau bữa ăn, khi căng thẳng, lúc tụ họp bạn bè hay cả những phút giây một mình.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nghiện thuốc lá thực chất là một dạng nghiện chất, trong đó nicotine tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, tạo cảm giác dễ chịu tạm thời nhưng gây lệ thuộc lâu dài. Chính vì vậy, việc bỏ thuốc không đơn thuần là “ý chí yếu hay mạnh”, mà là quá trình điều chỉnh lại hoạt động sinh học của cơ thể.
Tôi từng cai thuốc nhiều lần, áp dụng đủ cách: bỏ từ từ, bỏ đột ngột, miếng dán nicotine, nước súc miệng… và cũng từng ấy lần thất bại. Mỗi lần tái nghiện, cảm giác tự trách và thất vọng lại càng lớn.
Tôi từng tìm đọc rất nhiều chia sẻ trên mạng về kinh nghiệm cai thuốc. Tuy nhiên, không ít câu chuyện được kể theo hướng khá lý tưởng: bỏ là bỏ luôn, không thèm, không bứt rứt. Điều này vô tình tạo áp lực tâm lý cho những người đang vật lộn với cơn thèm thuốc.
Theo các chuyên gia y tế, triệu chứng cai nicotine có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, thậm chí hơn, tùy vào mức độ nghiện, thời gian hút thuốc và cơ địa từng người. Những biểu hiện như bứt rứt, khô miệng, cáu gắt, lo âu hay mất ngủ là phản ứng hoàn toàn bình thường của cơ thể khi thiếu nicotine.
Lần này, tôi bỏ thuốc không phải vì ai khuyên, cũng không vì sợ bệnh tật, mà vì nhận ra thuốc lá không còn mang lại giá trị gì cho mình. Tôi quyết định bỏ hẳn, không giảm dần, không trì hoãn.
Tôi chọn thời điểm vợ con về quê ngoại nghỉ hè. Đây là lựa chọn có chủ ý, bởi theo khuyến cáo của các bác sĩ, thay đổi môi trường sống trong giai đoạn đầu cai thuốc có thể giúp giảm tác nhân kích thích và thói quen gắn với thuốc lá.
Những tuần đầu, thậm chí vài tháng đầu, là khoảng thời gian vô cùng khó khăn. Cơn thèm nicotine khiến tôi bứt rứt, khô môi, tâm trạng dễ cáu gắt. Cảm giác trống trải xuất hiện khi không còn điếu thuốc làm “điểm tựa” quen thuộc.
Khoảng trống tâm lý – điều ít được nói đến khi cai thuốc
Theo các chuyên gia tâm lý, bên cạnh nghiện sinh lý, người hút thuốc còn hình thành nghiện hành vi. Điếu thuốc gắn với thói quen, cảm xúc, nhịp sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy, khi bỏ thuốc, nhiều người rơi vào trạng thái hụt hẫng, trống rỗng.
Một đến hai tháng đầu, tôi không thấy mình khỏe lên hay vui hơn như nhiều lời chia sẻ. Tôi vẫn uống cà phê buổi sáng, vẫn gặp bạn bè hút thuốc và xem đó như một thử thách.
Điều quan trọng nhất tôi nhận ra – và phù hợp với khuyến cáo y khoa – là cơn thèm thuốc thường chỉ kéo dài vài phút. Nếu vượt qua được giai đoạn ngắn đó, cảm giác khó chịu sẽ giảm dần.
Cách tôi áp dụng là uống nước, hít thở sâu, đứng dậy đi lại hoặc chuyển hướng chú ý. Đây cũng là những biện pháp đơn giản nhưng được nhiều bác sĩ khuyến nghị.
Sau 150 ngày, thay đổi rõ rệt nhất là hơi thở không còn mùi thuốc lá và làn da sáng hơn. Những biểu hiện như ho, khó thở hay huyết áp không thay đổi nhiều, bởi trước đây tôi chưa có triệu chứng rõ ràng.
Theo y học, lợi ích của việc bỏ thuốc diễn ra theo từng giai đoạn: sau vài tuần, chức năng hô hấp cải thiện; sau vài tháng, tuần hoàn máu tốt hơn; và sau nhiều năm, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ung thư phổi giảm đáng kể. Điều quan trọng là càng bỏ thuốc sớm, lợi ích càng lớn.
Dù vậy, đến nay, cảm giác thèm thuốc đôi lúc vẫn xuất hiện. Điều này cho thấy quá trình hồi phục của cơ thể cần thêm thời gian và không nên nóng vội.
Từ trải nghiệm cá nhân và góc nhìn y khoa, có thể khẳng định: 5 tháng chưa phải là đích đến của việc cai thuốc lá. Việc còn thèm thuốc không đồng nghĩa với thất bại, mà là một phần tự nhiên của quá trình hồi phục.
Các chuyên gia khuyến cáo, người cai thuốc cần chuẩn bị tâm lý dài hạn, chấp nhận những giai đoạn khó khăn và tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, cộng đồng hoặc nhân viên y tế khi cần thiết.
Hành trình của tôi vẫn đang tiếp diễn. Tôi viết bài này không để khẳng định thành công, mà để chia sẻ một cách trung thực những cảm xúc, khó khăn và bài học đã trải qua. Hy vọng những người đang cai thuốc có thể tìm thấy sự đồng cảm; và mong rằng những ai đã cai thuốc thành công sẽ tiếp tục lan tỏa kinh nghiệm, góp phần giảm tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng.
Phương Dung
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận