Thuốc lá – “kẻ giết người thầm lặng” và trách nhiệm cấp thiết của toàn xã hội
Thuốc lá – “kẻ giết người thầm lặng” và trách nhiệm cấp thiết của toàn xã hội
Trong bối cảnh xã hội phát triển mạnh mẽ, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt, những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng lại càng trở nên phức tạp. Trong số đó, thuốc lá vẫn là một trong những vấn nạn dai dẳng, âm ỉ như “kẻ giết người thầm lặng” tồn tại trong từng ngôi nhà, từng góc phố và từng cộng đồng. Mặc dù công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đạt được nhiều kết quả, nhưng thực trạng sử dụng thuốc lá, đặc biệt trong giới trẻ, vẫn đang ở mức báo động. Việc nhận thức đúng và hành động kịp thời là yêu cầu bức thiết để bảo vệ sức khỏe người dân và hướng tới một xã hội văn minh, lành mạnh.
Những tác hại nghiêm trọng đã được cảnh báo từ lâu
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra, trong điếu thuốc lá có hơn 7.000 hóa chất, trong đó hàng trăm chất độc hại và ít nhất 70 chất được xác định có khả năng gây ung thư. Người hút thuốc chủ động có nguy cơ rất cao mắc các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, vô sinh… Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hơn là thuốc lá không chỉ gây hại cho người hút mà còn tấn công cả những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 8 triệu trường hợp tử vong liên quan đến thuốc lá. Trong số này, hơn 1 triệu người không hút thuốc nhưng bị ảnh hưởng bởi khói thuốc thụ động – những nạn nhân hoàn toàn vô tội trong cuộc chiến với chất độc nicotine. Tại Việt Nam, khoảng 40.000 người tử vong mỗi năm vì các bệnh do thuốc lá gây ra – tương đương hơn 100 người mỗi ngày. Đây là những con số không chỉ gây nhức nhối mà còn đặt ra trách nhiệm lớn cho toàn xã hội.
Hệ lụy kinh tế – môi trường – xã hội: tác động lan rộng và sâu sắc
Tác hại của thuốc lá không chỉ dừng lại ở phương diện sức khỏe. Chi phí điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá chiếm một phần đáng kể trong ngân sách y tế quốc gia. Mỗi năm, Việt Nam tốn hàng nghìn tỉ đồng cho khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế và tổn thất năng suất lao động do sử dụng thuốc lá gây ra.
Ngoài ra, thuốc lá còn gây ra những hệ lụy không nhỏ đối với môi trường. Tàn thuốc lá, đầu lọc – vốn chứa nhiều hóa chất độc hại – là một trong những loại rác thải phổ biến nhất hiện nay, khó phân hủy và gây ô nhiễm đất, nguồn nước. Ở nhiều địa phương, thuốc lá còn là nguyên nhân dẫn đến các vụ cháy rừng, cháy nhà, cháy cơ sở kinh doanh, gây thiệt hại lớn về tài sản.
Về phương diện xã hội, khói thuốc cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều xung đột trong gia đình, nơi làm việc, khu dân cư. Không ít vụ việc đáng tiếc xảy ra chỉ vì hành vi hút thuốc không đúng nơi quy định. Điều này cho thấy, thuốc lá không chỉ gây tổn hại đến sức khỏe, kinh tế, môi trường mà còn ảnh hưởng đến an ninh xã hội và chất lượng cuộc sống cộng đồng.
Giới trẻ và sự xâm nhập của thuốc lá “thế hệ mới”
Một vấn đề đáng lo ngại hiện nay là sự gia tăng nhanh chóng của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong giới trẻ. Với thiết kế hiện đại, mùi vị đa dạng và chiến lược tiếp thị tinh vi trên mạng xã hội, thuốc lá điện tử đang được nhiều thanh thiếu niên xem là “an toàn hơn” so với thuốc lá truyền thống. Đây là quan niệm sai lầm.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh thuốc lá điện tử vẫn chứa nicotine – chất gây nghiện mạnh có tác động tiêu cực đến não bộ đang phát triển của thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, dung dịch tạo mùi trong thuốc lá điện tử có thể gây viêm phổi, rối loạn hô hấp, ảnh hưởng đến tim mạch và hành vi tâm lý. Nếu không kiểm soát kịp thời, đây sẽ là nguy cơ dẫn đến “một thế hệ nghiện nicotine mới”, kéo theo những hệ lụy lâu dài đối với sức khỏe cộng đồng và tương lai của đất nước.
Trách nhiệm của mỗi cá nhân trong cuộc chiến với thuốc lá
Trước những tác hại khủng khiếp ấy, phòng, chống tác hại thuốc lá không phải là nhiệm vụ của riêng ngành y tế hay các cơ quan chức năng, mà là trách nhiệm của mỗi cá nhân trong cộng đồng.
Người đang hút thuốc cần chủ động tìm hiểu tác hại, nâng cao ý thức và quyết tâm cai nghiện. Việc từ bỏ thuốc lá không chỉ bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ gia đình – những người dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
Mỗi người dân có thể trở thành một tuyên truyền viên tích cực thông qua việc nhắc nhở người thân, bạn bè tuân thủ các quy định về môi trường không khói thuốc. Tôn trọng các biển cấm hút thuốc tại nơi công cộng, trường học, bệnh viện… cũng là một cách thể hiện văn minh đô thị và trách nhiệm cộng đồng.
Đối với giới trẻ, đặc biệt là học sinh – sinh viên, việc nói “không” với thuốc lá và thuốc lá điện tử là cực kỳ quan trọng. Chỉ cần “thử cho biết” cũng có thể dẫn đến nghiện. Gia đình và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong việc giáo dục, định hướng lối sống lành mạnh, trang bị kỹ năng để các em nhận diện và từ chối các sản phẩm nicotine.
Hướng tới một xã hội không khói thuốc
Tác hại của thuốc lá đã và đang được chứng minh bằng hàng nghìn con số đau lòng mỗi năm. Để giảm thiểu những tổn thất này, Việt Nam đã ban hành nhiều quy định pháp luật như cấm hút thuốc nơi công cộng, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, đẩy mạnh cảnh báo sức khỏe, hạn chế quảng cáo và buôn bán thuốc lá lậu. Tuy nhiên, để các biện pháp này phát huy hiệu quả, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của toàn xã hội.
Mỗi người dân, dù là người hút hay không hút thuốc, đều có thể góp phần tạo nên môi trường sống lành mạnh thông qua những hành động cụ thể: không hút thuốc trong nhà, trong xe ô tô, nơi có trẻ em; không mua, không thử thuốc lá điện tử; nhắc nhở người khác tuân thủ quy định; tham gia các hoạt động cộng đồng phòng chống tác hại thuốc lá.
Xây dựng một Việt Nam “không khói thuốc” không chỉ là mong muốn mà là mục tiêu hoàn toàn khả thi nếu mỗi người cùng chung tay. Bảo vệ sức khỏe không phải là lựa chọn, mà là trách nhiệm của chính chúng ta đối với bản thân, với gia đình và với thế hệ tương lai.
Nguyễn Thị Trâm
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận