Từ bỏ thuốc lá – hành trình không dễ nhưng cần thiết cho một cuộc sống xanh, khỏe mạnh.
Từ bỏ thuốc lá – hành trình không dễ nhưng cần thiết cho một cuộc sống xanh, khỏe mạnh.
Phân tích về tác động nhiều chiều của thuốc lá và vì sao mỗi điếu thuốc không chỉ là chuyện của cá nhân
Từ bỏ thuốc lá là một trong những quyết định khó khăn nhất mà nhiều người từng đưa ra. Không chỉ vì nicotine gây nghiện mạnh, mà còn bởi điếu thuốc đã trở thành “người bạn đồng hành” trong cuộc sống thường ngày - khi căng thẳng, mệt mỏi hay giao tiếp xã hội. Thế nhưng, đằng sau làn khói tưởng như vô hại ấy là hàng loạt hệ lụy nặng nề cho sức khỏe, kinh tế, và cả tương lai của cộng đồng.
Vì một cuộc sống xanh – không khói thuốc, đã đến lúc mỗi người cần nhìn nhận rõ ràng: hút thuốc không chỉ là thói quen cá nhân, mà là trách nhiệm với gia đình và xã hội.
“Bẫy nghiện” khiến việc bỏ thuốc trở nên gian nan
Nicotine trong thuốc lá là chất gây nghiện mạnh, chỉ sau vài hơi hít, nó đã đi vào não và kích hoạt trung tâm khoái cảm, tạo cảm giác thư giãn, sảng khoái tạm thời. Nhưng khi nồng độ nicotine trong máu giảm, người hút lại rơi vào trạng thái bồn chồn, lo âu, mất tập trung – buộc họ phải hút thêm để duy trì cảm giác cân bằng.
Chính vòng lặp đó khiến người hút rất khó từ bỏ, ngay cả khi họ biết rõ tác hại. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ khoảng 4% người hút thuốc có thể bỏ thành công nếu không có sự hỗ trợ y tế hoặc tâm lý.
Bác sĩ Nguyễn Thanh Phong, chuyên gia về cai nghiện thuốc lá, nhận định: “Hút thuốc là sự kết hợp của nghiện sinh lý và thói quen tâm lý. Người hút không chỉ lệ thuộc vào nicotine, mà còn lệ thuộc vào hành vi: cảm giác cầm điếu thuốc, mùi khói, nhịp thở khi rít thuốc... Vì vậy, quá trình bỏ thuốc đòi hỏi không chỉ thuốc hỗ trợ mà còn sự thay đổi nhận thức và lối sống.”
Khói thuốc – kẻ giết người thầm lặng
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm hơn 40.000 người Việt Nam tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, tương đương hơn 100 ca mỗi ngày. Con số này còn lớn hơn tổng số người chết do tai nạn giao thông và HIV/AIDS cộng lại.
Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư như benzen, formaldehyde, arsenic, cadmium... Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu của ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) và hàng loạt rối loạn sức khỏe khác.
Điều đáng nói là người không hút thuốc cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Khói thuốc thụ động – hít phải từ người khác – làm tăng 25–30% nguy cơ mắc bệnh tim và 20–40% nguy cơ ung thư phổi. Trẻ em sống trong môi trường có khói thuốc dễ bị viêm phổi, hen suyễn, chậm phát triển trí tuệ.
“Hút thuốc không chỉ là chuyện của cá nhân, mà là hành vi ảnh hưởng đến sức khỏe người xung quanh – đặc biệt là phụ nữ và trẻ nhỏ. Một điếu thuốc có thể khiến cả gia đình phải chịu hậu quả,” - Đại diện lãnh đạo Viện Sức khỏe Cộng đồng, cảnh báo.
Gánh nặng kinh tế và xã hội
Không chỉ gây hại cho sức khỏe, thuốc lá còn tạo ra gánh nặng tài chính khổng lồ. Báo cáo của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (VINACOSH) cho thấy, người Việt chi hơn 30.000 tỷ đồng mỗi năm để mua thuốc lá – một con số tương đương với chi phí xây dựng hàng trăm trường học, bệnh viện hoặc chương trình an sinh xã hội.
Chi phí y tế để điều trị các bệnh do thuốc lá gây ra còn lớn hơn nhiều: ước tính khoảng 24.000 tỷ đồng/năm. Đó là chưa kể năng suất lao động bị mất đi do bệnh tật hoặc tử vong sớm.
Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy, mỗi gia đình có người hút thuốc chi trung bình 5–10% thu nhập cho thuốc lá, trong khi đó, phần lớn những hộ này lại thuộc nhóm thu nhập thấp. “Điếu thuốc” vì thế không chỉ thiêu đốt sức khỏe, mà còn thiêu rụi cơ hội thoát nghèo.
Vì một cuộc sống xanh – nói “không” với khói thuốc
Khái niệm “cuộc sống xanh” không chỉ nói về môi trường không rác thải, mà còn bao hàm một lối sống lành mạnh, không độc hại, không khói thuốc.
Khi mỗi người chọn dừng lại trước điếu thuốc, họ không chỉ bảo vệ phổi và tim của mình, mà còn trả lại không gian sống trong lành cho cả cộng đồng.
Những năm gần đây, nhiều cơ quan, trường học, bệnh viện và doanh nghiệp đã triển khai mô hình “không khói thuốc”, đặt biển cấm hút và xử phạt nghiêm người vi phạm. Song, để phong trào này thật sự lan tỏa, cần thay đổi nhận thức hơn là chỉ áp dụng chế tài.
Các chiến dịch truyền thông như “Vì một Việt Nam không khói thuốc”, “Hít thở không khí sạch – quyền của bạn”, hay những hoạt động cộng đồng do VICOPRO và các tổ chức xã hội triển khai đã giúp người dân hiểu rằng: từ bỏ thuốc lá là biểu hiện của văn minh, của trách nhiệm xã hội – chứ không phải sự ép buộc.
Hành trình bỏ thuốc – gian nan nhưng không đơn độc
Bỏ thuốc không dễ, nhưng hoàn toàn có thể nếu có sự hỗ trợ đúng cách. Người hút cần được tư vấn tâm lý, sử dụng thuốc thay thế nicotine hoặc liệu pháp hành vi. Gia đình nên động viên thay vì trách móc, tạo môi trường tích cực để người cai thuốc không bị cô lập.
Đặc biệt, truyền thông xã hội có thể trở thành công cụ hữu hiệu để lan tỏa câu chuyện thành công, tạo cảm hứng cho những người đang trong hành trình bỏ thuốc. Khi câu chuyện “tôi đã bỏ được thuốc sau 10 năm” xuất hiện thường xuyên, nó sẽ thay thế dần hình ảnh “đàn ông hút thuốc là bản lĩnh” bằng “người không hút thuốc là người làm chủ bản thân.”
Sống xanh bắt đầu từ việc dập tắt điếu thuốc
Một xã hội không khói thuốc là nền tảng của cuộc sống xanh – khỏe mạnh – nhân văn.
Mỗi người bỏ thuốc là một chiến thắng nhỏ, nhưng khi hàng triệu người cùng hành động, đó sẽ là bước tiến lớn cho sức khỏe cộng đồng.
Từ bỏ thuốc lá không hề dễ dàng, nhưng hút thuốc còn khó hơn – bởi nó đánh đổi bằng mạng sống, bằng nụ cười của con trẻ, và bằng tương lai của cả thế hệ.
Vì thế, hãy chọn sống xanh, sống thật – nói không với khói thuốc hôm nay, để ngày mai hít thở không khí trong lành hơn.
Phương Dung
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận