Việt Nam chính thức cấm thuốc lá điện tử từ năm 2025: Phạt cả người bán lẫn người dùng
Ngày 30/11/2024, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng từ năm 2025 (theo THƯ VIỆN PHÁP LUẬT+1). Theo các trang tin, hiệu lực áp dụng được tính từ ngày 01/01/2025 (Theo Phổ biến pháp luật Việt NamBáo Thanh Niên).
1. Chế tài xử phạt người sử dụng
Hành vi sử dụng thuốc lá điện tử (không kèm các hành vi bất hợp pháp khác) có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Khoản 1 Điều 23, Nghị định 144/2021/NĐ-CP, mức cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1–2 triệu đồng.
Hiện nay, Bộ Y tế đang đề xuất bổ sung quy định nhằm xử lý hành vi “chứa chấp” hoặc “sử dụng” thuốc lá điện tử vào hệ thống xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (theo TUOI TRE ONLINE).
2. Chế tài xử phạt người sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển: Thuốc lá điện tử từ năm 2025 trở thành mặt hàng cấm, do vậy mọi hành vi như sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển đều bị xử lý nghiêm theo các quy định hiện hành:
- Xử phạt hành chính theo Điều 8, Nghị định 98/2020/NĐ-CP (đã sửa đổi bởi Nghị định 17/2022/NĐ-CP), với các mức phạt tùy theo trị giá hoặc lợi ích thu được
- Đối với tổ chức vi phạm, mức phạt hành chính được áp dụng gấp đôi (theo THƯ VIỆN PHÁP LUẬTPhổ biến pháp luật Việt Nam).
- Xử lý hình sự theo Điều 190, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017):
+ Cá nhân buôn bán hàng cấm trị giá từ 100 triệu đến dưới 300 triệu đồng: Phạt tiền 100 triệu – 1 tỷ đồng hoặc phạt tù 1–5 năm.
+ Trị giá từ 300–500 triệu đồng: Phạt tiền 1–3 tỷ đồng hoặc tù 5–10 năm.
+ Từ 500 triệu đồng trở lên: Tù từ 8–15 năm, có thể kèm phạt tiền từ 20–100 triệu đồng, tước quyền hành nghề 1–5 năm THƯ VIỆN PHÁP LUẬTBáo Thanh Niên.
+ Pháp nhân thương mại vi phạm có thể bị phạt tiền từ 1–9 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động 6 tháng–3 năm, hoặc đình chỉ vĩnh viễn nếu hậu quả nghiêm trọng THƯ VIỆN PHÁP LUẬTBáo Thanh Niên.
* Một chủ cửa hàng online ở TP.HCM bị bắt với số lượng thuốc lá điện tử trị giá 200 triệu đồng. Theo luật, đây là hành vi buôn bán hàng cấm trị giá trong khoảng từ 100–300 triệu đồng. Chủ cửa hàng có thể bị truy cứu hình sự với mức phạt lên đến 1 tỷ đồng hoặc 5 năm tù (theo THƯ VIỆN PHÁP LUẬT và Báo Thanh Niên).
Dù luật đã cấm, nhiều bạn trẻ vẫn sử dụng và học sinh chưa nhận thức rõ. Do đó, Bộ Y tế phối hợp với chính quyền địa phương và nhà trường cần tăng cường tuyên truyền hậu quả nghiêm trọng, cùng biện pháp giáo dục thay vì chỉ dựa vào chế tài pháp lý.
3. Hiệu quả tuyên truyền về cấm thuốc lá điện tử: Việc cấm thuốc lá điện tử từ 2025 không chỉ dừng ở quy định pháp lý, mà cần song hành với truyền thông – giáo dục để tạo tác động xã hội.
🔹 Hiệu quả tích cực đã và sẽ đạt được
- Nâng cao nhận thức cộng đồng: Các chiến dịch truyền thông hiện nay giúp nhiều phụ huynh và học sinh biết rằng thuốc lá điện tử không phải “ít hại” hơn thuốc lá thường, mà chứa nhiều hóa chất độc hại, gây nghiện nhanh.
- Cảnh báo bằng chế tài: Việc công khai mức phạt cả người bán lẫn người dùng trên báo chí, mạng xã hội tạo sự “răn đe”, giúp nhiều bạn trẻ cân nhắc trước khi thử.
- Lan tỏa qua các kênh mạng xã hội: Những clip ngắn, infographic, phóng sự về tác hại thuốc lá điện tử đang lan truyền mạnh, đặc biệt trên TikTok, Facebook Reels, YouTube Shorts.
- Tác động vào trường học: Khi được lồng ghép vào các buổi sinh hoạt ngoại khóa hoặc phong trào Đoàn – Hội, thông điệp “Nói không với thuốc lá điện tử” dễ chạm đến học sinh, sinh viên.
🔹 Hạn chế
- Một số bạn trẻ cho rằng “thuốc lá điện tử là xu hướng, là phong cách”, nên thông điệp răn đe chưa đủ sức thuyết phục.
- Nhiều chiến dịch truyền thông mới chỉ tập trung vào cảnh báo sức khỏe, chưa khai thác khía cạnh tâm lý giới trẻ: nhu cầu thể hiện bản thân, áp lực bạn bè.
- Nguồn cung online vẫn còn, khiến việc cấm dễ bị coi là “trên giấy tờ” nếu không có kiểm soát và tuyên truyền song hành.
4. Xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ
🔹 Thực trạng
- Theo số liệu của Bộ Y tế (2023), tỷ lệ thanh thiếu niên (15–24 tuổi) sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng nhanh, từ 0,2% năm 2015 lên đến 3,6% năm 2023.
- Một khảo sát của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy, khoảng 7% học sinh THPT ở Hà Nội và TP.HCM đã từng thử thuốc lá điện tử, phần lớn do tò mò hoặc bạn bè rủ rê.
- Xu hướng đáng lo là nữ sinh và học sinh cấp 2 cũng bắt đầu sử dụng vì nghĩ “ít hại”, “ít bị phát hiện mùi” hơn thuốc lá điếu.
🔹 Nguyên nhân khiến giới trẻ bị thu hút
- Mùi vị đa dạng (bạc hà, trái cây, kẹo ngọt) tạo cảm giác “dễ hút”.
- Thiết kế nhỏ gọn, thời trang, giống bút hoặc USB, dễ giấu trong cặp sách.
- Ảnh hưởng bạn bè và mạng xã hội: Nhiều TikToker, KOL vô tình (hoặc cố tình) quảng bá hình ảnh “ngầu” khi dùng vape.
- Nhận thức sai lệch: Nhiều bạn nghĩ vape “ít hại”, “không gây nghiện” – trong khi thực tế nicotine trong thuốc lá điện tử có thể gây nghiện mạnh hơn cả heroin.
🔹 Xu hướng tương lai khi có lệnh cấm
- Ngắn hạn (2025–2026): Nhu cầu có thể giảm do tâm lý sợ phạt, khó tiếp cận nguồn hàng công khai.
- Trung hạn: Có nguy cơ hình thành “thị trường ngầm”, buôn bán online qua nhóm kín.
- Dài hạn: Nếu truyền thông và kiểm soát tốt, kết hợp giáo dục học đường, tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ có thể giảm đáng kể, tương tự hiệu quả cấm shisha trước đây.
5. Đề xuất để tăng hiệu quả tuyên truyền
- Đổi cách tiếp cận: Không chỉ hù dọa bằng bệnh tật, mà cần khai thác khía cạnh thời trang, bản lĩnh – ví dụ: “Thật sự ngầu là khi dám nói KHÔNG với vape”.
- Tận dụng người có ảnh hưởng: Mời ca sĩ, diễn viên, TikToker trẻ tuổi tham gia chiến dịch “Không khói điện tử”.
- Tạo sân chơi thay thế: CLB thể thao, nghệ thuật, công nghệ… giúp thanh thiếu niên giải tỏa căng thẳng và tìm chỗ đứng, thay vì thể hiện bằng thuốc lá điện tử.
- Đẩy mạnh giáo dục gia đình: Cha mẹ cần hiểu và đồng hành cùng con, tránh phản ứng cực đoan mà thay bằng giải thích, chia sẻ.
👉 Kết hợp luật nghiêm – tuyên truyền sáng tạo – môi trường lành mạnh, Việt Nam có thể kiểm soát được làn sóng thuốc lá điện tử trong giới trẻ, giống như nhiều nước đã làm thành công.
Phương Dung
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận