Thuốc lá truyền thống: Gánh nặng bệnh tật lâu dài
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, thuốc lá đã trở thành một trong những “sát thủ thầm lặng” gây ra hàng loạt căn bệnh nguy hiểm cho con người. Không chỉ khiến người hút đối diện nguy cơ tử vong sớm, thuốc lá còn ảnh hưởng nặng nề đến những người xung quanh và gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế. Tại Việt Nam, dù các chính sách kiểm soát thuốc lá đã được triển khai mạnh mẽ, nhưng tỷ lệ người hút thuốc truyền thống vẫn ở mức cao, kéo theo gánh nặng bệnh tật lâu dài cho toàn xã hội.
Thực trạng hút thuốc lá ở Việt Nam: Theo số liệu từ Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế), hiện nay 42,3% nam giới trưởng thành ở Việt Nam vẫn hút thuốc lá điếu. Trong khi đó, khoảng 33 triệu người không hút thuốc lại đang hít phải khói thuốc thụ động tại nơi làm việc, gia đình hoặc nơi công cộng.
Đáng chú ý, mỗi năm có khoảng 40.000 người Việt tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. Con số này vượt xa số người chết do tai nạn giao thông, ma túy và HIV/AIDS cộng lại. Đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho thấy, thuốc lá truyền thống vẫn là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu có thể phòng tránh được.
Hơn 7.000 hóa chất độc hại trong một điếu thuốc: Khói thuốc lá không chỉ chứa nicotine – chất gây nghiện mạnh – mà còn chứa hơn 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có ít nhất 70 chất được xác định là gây ung thư. Những chất độc hại điển hình có thể kể đến như: Hắc ín (tar): bám vào phổi, làm suy giảm chức năng hô hấp; Carbon monoxide (CO): chất khí gây thiếu oxy trong máu, ảnh hưởng đến tim mạch; Formaldehyde, benzene, arsenic: các hóa chất độc hại liên quan trực tiếp đến ung thư; Người hút thuốc lá lâu dài có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao gấp 20 lần so với người không hút, đồng thời dễ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Đặc biệt, phụ nữ hút thuốc còn tăng nguy cơ vô sinh, sảy thai, sinh non; trẻ em tiếp xúc với khói thuốc dễ bị hen suyễn, viêm phổi và viêm tai giữa.
Hút thuốc thụ động – nỗi đau của những người vô tội: Một trong những hậu quả ít được chú ý nhưng vô cùng nghiêm trọng là tác hại của khói thuốc thụ động. Người không hút nhưng hít phải khói thuốc thường xuyên vẫn chịu nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư phổi gần như tương đương người hút.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, mỗi năm có khoảng 1,3 triệu người tử vong trên toàn cầu do hút thuốc thụ động, trong đó phần lớn là phụ nữ và trẻ em. Ở Việt Nam, con số này chiếm tỷ lệ không nhỏ trong tổng số 40.000 ca tử vong vì thuốc lá. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự xâm hại sức khỏe cộng đồng từ thói quen hút thuốc của một bộ phận người dân.
Gánh nặng kinh tế khổng lồ: Không chỉ gây thiệt hại về sức khỏe, thuốc lá còn để lại gánh nặng tài chính khủng khiếp cho quốc gia. Theo báo cáo nghiên cứu của Bộ Y tế, tổng chi phí điều trị và tổn thất kinh tế do ốm đau, tử vong sớm liên quan đến thuốc lá ở Việt Nam năm 2019 lên tới hơn 108 nghìn tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP. Trong khi đó, đóng góp của ngành sản xuất thuốc lá cho ngân sách nhà nước chỉ chiếm một phần nhỏ, hoàn toàn không bù đắp nổi thiệt hại y tế và xã hội mà nó gây ra. Có thể nói, thuốc lá là một trong những nguyên nhân tạo ra sự mất cân đối nghiêm trọng giữa lợi ích kinh tế ngắn hạn và hậu quả lâu dài.
Những câu chuyện từ đời thực: Không khó để tìm thấy những câu chuyện thương tâm gắn liền với thuốc lá. Một người cha hút thuốc lâu năm ra đi vì ung thư phổi, để lại gánh nặng cho gia đình. Một đứa trẻ sinh ra thiếu tháng vì mẹ hít phải khói thuốc trong thai kỳ. Một người trẻ tuổi mới ngoài 30 đã mắc COPD vì bắt đầu hút thuốc từ khi còn là học sinh. Những câu chuyện ấy không chỉ là số liệu thống kê, mà là nỗi đau hiện hữu, là cái giá phải trả cho một điếu thuốc tưởng chừng nhỏ bé.
Cuộc chiến chống lại gánh nặng thuốc lá: Những năm qua, Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách nhằm giảm thiểu tỷ lệ hút thuốc: Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; các quy định cấm hút thuốc nơi công cộng; tăng thuế tiêu thụ đặc biệt; cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì… Tuy nhiên, việc thực thi vẫn còn nhiều hạn chế.
Thực tế, vẫn còn không ít người phớt lờ quy định cấm hút thuốc tại bệnh viện, trường học, nhà hàng, quán cà phê. Thuốc lá vẫn được bày bán công khai, giá thành rẻ, khiến thanh thiếu niên dễ dàng tiếp cận. Đây là thách thức lớn cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các cơ quan quản lý, cộng đồng và chính mỗi người dân.
Giải pháp cần thiết để giảm gánh nặng: Để giảm gánh nặng bệnh tật từ thuốc lá truyền thống, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp:
- Tăng thuế thuốc lá: Đây là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nhu cầu sử dụng, đặc biệt trong giới trẻ và người thu nhập thấp.
- Siết chặt thực thi các quy định: Tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm hành vi hút thuốc nơi công cộng.
- Đẩy mạnh truyền thông – giáo dục: Tạo chiến dịch truyền thông trực diện, cảnh báo hình ảnh mạnh mẽ, lồng ghép kiến thức phòng chống tác hại thuốc lá vào trường học.
- Hỗ trợ cai nghiện: Phát triển các dịch vụ tư vấn, đường dây nóng, cung cấp sản phẩm thay thế an toàn dưới sự giám sát y tế.
- Vai trò gia đình và cộng đồng: Cha mẹ, người lớn cần làm gương không hút thuốc, bảo vệ con trẻ khỏi khói thuốc thụ động.
Một điếu thuốc có thể mang lại vài phút thư giãn cho người hút, nhưng lại để lại hàng năm trời bệnh tật, nỗi đau và gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội. Thuốc lá truyền thống không chỉ giết chết chính người hút, mà còn âm thầm hủy hoại sức khỏe của những người vô tội xung quanh.
“Thuốc lá - gánh nặng bệnh tật lâu dài”. Đã đến lúc chúng ta cần quyết liệt hơn, để mỗi người dân nhận thức rõ ràng: không hút thuốc chính là bảo vệ sức khỏe, hạnh phúc và tương lai của chính mình và cộng đồng.
Phương Dung
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận