Cần phối hợp để ngăn chặn “làn khói ảo”: Báo động đỏ về trào lưu thuốc lá điện tử trong giới trẻ.
Cần phối hợp để ngăn chặn “làn khói ảo”: Báo động đỏ về trào lưu thuốc lá điện tử trong giới trẻ.
Chỉ trong vài năm trở lại đây, thuốc lá điện tử – hay còn gọi là “Pod”, “Vape” – đã len lỏi sâu vào đời sống của một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên Việt Nam. Từ học sinh, sinh viên đến người trẻ đi làm, hình ảnh những hơi khói trắng cuộn tròn, những video “khoe khói chill” trên mạng xã hội đang dần trở thành một thứ “văn hóa” lệch lạc. Phía sau sự tò mò, thích thể hiện bản thân là hàng loạt hệ lụy đáng báo động: nghiện nicotine, rối loạn hành vi, thậm chí phạm pháp khi sử dụng các loại “Pod ma túy” trá hình.
Trước thực trạng đó, các chuyên gia y tế, giáo dục và xã hội đều nhấn mạnh: đã đến lúc cần sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình – nhà trường – cơ quan quản lý để chặn đứng “làn khói ảo” đang bao trùm giới trẻ.
“Làn khói ảo” phủ bóng học đường
Không còn là chuyện xa lạ, những cây Pod với mẫu mã bắt mắt, mùi hương trái cây, socola, bạc hà… xuất hiện ngày càng nhiều trong cặp sách học sinh và túi xách sinh viên. Các sản phẩm này được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội với thông điệp “không độc hại”, “thay thế thuốc lá truyền thống”, “giúp thư giãn” – nhưng thực chất lại chứa lượng nicotine rất cao, thậm chí có sản phẩm còn pha trộn chất hướng thần, ma túy tổng hợp.
Theo khảo sát của Bộ Y tế, tỷ lệ học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng gấp 10 lần so với 5 năm trước. Điều đáng lo là hầu hết các em không ý thức được mình đang đối mặt với một dạng nghiện – nghiện nicotine, nghiện cảm giác “chill” mà Pod mang lại. Khi cơ thể phụ thuộc, việc dừng lại trở nên vô cùng khó khăn.
TS. BS. Lê Thị Thu Hà - Bác sĩ chuyên khoa Tâm thần, Viện Sức khỏe Tâm thần Trung ương, cho biết: “Nicotine trong thuốc lá điện tử không chỉ gây tổn thương phổi và tim mạch mà còn tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương. Ở lứa tuổi vị thành niên, não bộ đang phát triển mạnh nên dễ bị thay đổi cấu trúc và hành vi. Đó là lý do vì sao nhiều em trở nên cáu gắt, mất tập trung, học lực giảm sút.”
Khi “văn hóa khói” được bình thường hóa
Một vấn đề đáng báo động khác là sự bình thường hóa hành vi hút Pod trong đời sống giới trẻ. Trên TikTok, Instagram hay Facebook, hình ảnh các bạn trẻ “thả khói nghệ thuật”, “hút chill với bạn bè” xuất hiện dày đặc, được gắn với nhạc nền hấp dẫn và lời khen ngợi. Điều đó tạo nên tâm lý “ai cũng làm được, mình cũng thử xem sao”.
Không ít học sinh mang Pod đến lớp, hút trong nhà vệ sinh, góc cầu thang hoặc nơi vắng giáo viên. Có trường hợp còn “rủ nhau quay clip” rồi đăng lên mạng để câu view. Sự thiếu giám sát của phụ huynh, cùng việc quản lý sản phẩm trên thị trường còn lỏng lẻo, khiến vấn đề trở nên khó kiểm soát.
Theo ông Đào Minh Hải - Trưởng ban Pháp chế Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VICOPRO), việc quảng cáo và mua bán Pod qua mạng đang vượt khỏi tầm kiểm soát của các cơ quan chức năng, “Chỉ cần vài cú nhấp chuột, một học sinh lớp 8 hoàn toàn có thể mua được Pod. Những người bán sử dụng hình thức giao hàng kín, không kiểm tra độ tuổi người mua, khiến công tác quản lý gặp nhiều thách thức.”
Ba “chốt chặn” cần được kích hoạt đồng bộ
Để ngăn chặn “làn khói ảo” đang len lỏi trong thế hệ trẻ, các chuyên gia cho rằng cần kích hoạt ba trụ cột phòng ngừa: gia đình – nhà trường – cơ quan quản lý.
F Gia đình: Là nơi đầu tiên phát hiện và định hướng hành vi của con cái. Cha mẹ cần trang bị kiến thức cơ bản về thuốc lá điện tử, nhận biết các dấu hiệu con sử dụng như thường xuyên ngậm vật lạ, mùi hương lạ trên quần áo, thay đổi tâm trạng hoặc học lực giảm. Quan trọng hơn, cần đối thoại nhẹ nhàng, khơi gợi ý thức tự giác thay vì trách phạt hay cấm đoán gay gắt.
F Nhà trường: Cần đưa nội dung phòng, chống thuốc lá điện tử vào chương trình ngoại khóa, kỹ năng sống. Việc xây dựng “Trường học không khói thuốc” không chỉ là khẩu hiệu, mà phải gắn với hành động cụ thể: kiểm tra đột xuất, tập huấn cho giáo viên, tạo môi trường sinh hoạt tích cực giúp học sinh giải tỏa áp lực mà không cần đến Pod.
F Cơ quan quản lý: Cần siết chặt quản lý thị trường, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, quảng cáo trái phép. Các chiến dịch truyền thông cộng đồng cần được tổ chức thường xuyên, đặc biệt hướng tới không gian mạng - nơi giới trẻ dễ bị tác động nhất. Song song, cần nghiên cứu hoàn thiện khung pháp lý về quản lý thuốc lá điện tử, tránh tình trạng “xử lý chồng chéo, chưa đủ răn đe”.
Hướng đến thế hệ không khói thuốc
“Không ai có thể bảo vệ giới trẻ tốt hơn chính họ, nếu được trang bị đủ kiến thức và niềm tin.” – lời chia sẻ của chuyên gia tâm lý Nguyễn Đức Toàn tại một buổi tọa đàm của VICOPRO phần nào khái quát thông điệp quan trọng nhất: phòng ngừa bắt đầu từ nhận thức.
Để “làn khói ảo” không còn cơ hội lan rộng, xã hội cần tạo ra môi trường sống lành mạnh, nơi khói thuốc không còn được coi là biểu tượng của thời thượng, mà là lời nhắc về những nguy cơ thật sự đối với sức khỏe và tương lai. Khi gia đình quan tâm hơn, trường học đồng hành hơn, và quản lý nhà nước quyết liệt hơn, chúng ta có thể tin tưởng vào một thế hệ trẻ năng động – nhưng không “chill” bằng hơi khói.
Hoài An
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. các trường bắt buộc được đánh dấu (*)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Danh sách bình luận